بررسی توسعه نامتوازن و تحوّلات آن در نواحی جغرافیایی ایران (مطالعه موردی: استان لرستان)

Authors

مسلم عارفی

دانش آموخته کارشناسی ارشد آمایش سرزمین، دانشگاه تهران، ایران محمد میره ای

استادیار پردیس فارابی دانشگاه تهران، ایران کرامت اله زیاری

استاد دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران، ایران

abstract

نابرابری های بین­منطقه ای و درون­منطقه ای، به عنوان مشکلی بزرگ در توسعه منطقه ای کشورهای در حال توسعه وجود دارد. این نابرابری ها از نتایج سیاست های رشد قطبی به شمار می آید و این نابرابری ها مخالف اصول توسعه پایدار و متوازن و عدالت­محور است. دغدغه اصلی این کشورها، همواره رسیدن به یک توسعه متعادل بوده است. برخلاف سیاست های توسعه منطقه ای در ایران که بر اساس کاهش شکاف میان توسعه مناطق مختلف و ایجاد تعادل در توسعه منطقه ای است، هنوز هم برخی مناطق و نواحی از کمبود خدمات و تسهیلات پایه ای رنج می برند. هدف این پژوهش سنجش وضعیّت توسعه یافتگی و تعیین میزان نابرابری های آن در بین نواحی (شهرستان های) استان لرستان است. در این پژوهش، برای گردآوری اطّلاعات، از روش کتابخانه ای استفاده شده است. در راستای انجام پژوهش، از 40 شاخص در قالب 6 متغیّر (خدمات عمومی شهری و زیربنایی، اجتماعی - جمعیتی، اقتصادی - صنعتی، آموزشی، بهداشتی - درمانی و کشاورزی) بهره گرفته شده است. این پژوهش درصدد بررسی نابرابری های توسعه ای در طول دوره مورد نظر است و از تکنیک های ویکور و ضریب تمرکز و ضریب توزیع برای بررسی نابرابری در استان استفاده شده است. نتایج به دست آمده نشان دهنده عدم توزیع هماهنگ امکانات و خدمات در سطح نواحی استان می باشد. تصمیمات سیاسی، امکانات محیطی، محورهای توسعه، محدوده های صنعتی و شبکه های زیر بنایی عمده، نقش مؤثّری در سطوح برخورداری شهرستان های استان دارند. همچنین روند نابرابری ها در طول دوره افزایش داشته است و سیاست های تمرکز زدایی در استان نتوانسته است موفّق عمل کند. در ادامه نیز با تأکید بر تقویت بخش های حاشیه ای و توسعه نیافته استان، پیشنهادهایی جهت کاهش عدم تعادل توسعه در استان لرستان ارائه شده است.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

بررسی توسعة نامتوازن و تحوّلات آن در نواحی جغرافیایی ایران (مطالعة موردی: استان لرستان)

نابرابری‌های بین­منطقه‌ای و درون­منطقه‌ای، به عنوان مشکلی بزرگ در توسعة منطقه‌ای کشورهای در حال توسعه وجود دارد. این نابرابری‌ها از نتایج سیاست‌های رشد قطبی به شمار می‌آید و این نابرابری‌ها مخالف اصول توسعة پایدار و متوازن و عدالت­محور است. دغدغة اصلی این کشورها، همواره رسیدن به یک توسعة متعادل بوده است. برخلاف سیاست‌های توسعة منطقه‌ای در ایران که بر اساس کاهش شکاف میان توسعة مناطق مختلف و ایجا...

full text

تحرکات جمعیت در نواحی جغرافیایی ایران و پیامدهای آن

چگونگی توزیع مکانی جمعیت که در نتیجه تحرکات مکانی انسان بوجود می‌آید، از مباحث مهم ساختار جمعیت می‌باشد. اولین سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال 1335، جمعیت کشور را معادل 18954704 نفر برآورد کرده است. سرشماری‌های بعدی در سال‌های 45، 55، 65، 75 ، 85 و 90 انجام گرفته که بر اساس آنها جمعیت کشور به ترتیب، 25788722، 33708744، 49445000، 60055000 ، 70495872 و 75149669 نفر بوده است. این تعداد جمعیت را ب...

full text

رتبه‌بندی عوامل مؤثر بر توسعه صنعتی: مطالعه موردی استان لرستان

از دهه 1990 به طور گسترده‌ای نقش نهادها و کیفیت حکمرانی و در کنار آنها سرمایه اجتماعی به عنوان یکی از عوامل مؤثر بر توسعه مورد تأکید قرار گرفته است. هدف این پژوهش بررسی نقش و سهم موانع نهادی و اجتماعی در کنار عوامل اقتصادی و فنی در فرایند توسعه است. نتایج بدست آمده از تحلیل پرسشنامه‌ها با استفاده از رویکرد تحلیل سلسله مراتبی نشان می‌دهد که عوامل سرمایه اجتماعی و کیفیت نهادی که با سرفصل‌های عوام...

full text

نقش نواحی صنعتی در توسعه مناطق روستایی ( مطالعه موردی : نواحی صنعتی روستایی استان مرکزی )

استقرار صنعت در روستا و در قالب ایجاد نواحی صنعتی با هدف دستیابی به توسعه پایدار روستایی ، در دهه اخیر مورد توجه برنامه ریزان توسعه روستایی کشور بوده است . به منظور ارزیابی اثرات و پیامدهای ایجاد نواحی صنعتی در مناطق روستایی، با مطالعه موردی استان مرکزی در سطح 5 ناحیه صنعتی و 85 نفر از شاغلین واحدهای تولیدی ، نتایج تحقیق نشان می دهد که ایجاد فرصتهای شغلی برای روستائیان موفقیت آمیز نبوده است ؛ چ...

full text

بررسی تأثیرات شکل جغرافیایی استان ایلام بر توسعه نیافتگی آن

توسعه و ارتقای واحد های سیاسی تا اندازه­ ی زیادی به نحوه سازماندهی سیاسی فضا و آرایش بهینه سرزمین بستگی دارد. یکی از مهم­ ترین مؤلفه­ های مؤثر در سازماندهی بهینه فضا شکل گزینی مناسب برای واحدهای سیاسی است، چرا که شکل هندسی نقش بسیار مهمی در اداره و توسعه، شکل گیری هویت جمعی، مشارکت مردم در امور و تعلق و وابستگی به یک واحد سیاسی دارد. هدف این پژوهش که با روش توصیفی- تحلیلی انجام شده است، بررسی ش...

full text

My Resources

Save resource for easier access later


Journal title:
جغرافیا و پایداری محیط

جلد ۵، شماره ۱۶، صفحات ۱۰۱-۱۱۷

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023